Image by/from Anna Zemanek
Jacek Dukaj (ur. 30 lipca 1974 w Tarnowie) – polski pisarz, autor fantastyki. Pisze głównie literaturę science fiction, choć niektóre z jego utworów zaliczyć można również do fantasy. Najczęściej nagradzany polski pisarz fantastyczny.
Ukończył III Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie. Studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutował opowiadaniem Złota galera, opublikowanym w lutym 1990 w miesięczniku „Fantastyka”, napisanym gdy miał niespełna 16 lat. Kolejne jego opowiadania ukazywały się drukiem w magazynie literackim „Fenix” oraz „Nowa Fantastyka”. W 1997 r. wyszedł debiut książkowy Dukaja, powieść Xavras Wyżryn.
Teksty publicystyczne i recenzje Dukaja publikowane były w „Nowej Fantastyce”, „SFinksie”, „Miesięczniku”, „Framzecie”, „Fantomie”, „Feniksie” „Science Fiction”, „Super Fantastyka Powieść”, „Czasie Fantastyki”.
Utwory Dukaja przetłumaczone zostały na język angielski, niemiecki, włoski, rosyjski, czeski, słowacki, macedoński i węgierski. Złota Galera ukazała się w języku angielskim w antologii The Dedalus Book of Polish Fantasy, tłumaczona przez Wieśka Powagę. Ruch Generała oraz fragmenty Katedry zostały przetłumaczone na angielski przez Michaela Kandela, jednak jak na razie nie zostały wydane, poza fragmentami dostępnymi w Internecie.
6 grudnia 2007 ukazała się kolejna powieść Jacka Dukaja – Lód, Książka Roku 2007 w plebiscycie Wirtualnej Polski, książka jesieni 2007 w PPNW, nominowana do Angelusa, Nagrody im. Józefa Mackiewicza i Nagrody Literackiej Nike 2008.
W marcu 2008 w Wydawnictwie Literackim ukazało się wznowienie zbioru opowiadań W kraju niewiernych w nowej szacie graficznej, w maju – Innych pieśni, w październiku – Czarnych oceanów. W listopadzie 2009 r. wydano powieść Wroniec, której tło stanowi stan wojenny z 1981 r.. Zbiór opowiadań Król Bólu ukazał się 25 listopada 2010 r. Na później zaś zapowiedziana jest nowela w międzynarodowej serii „Mity” oraz trzy powieści – Fabla, Rekursja i Stroiciel luster.
Mieszka w Krakowie.
Otrzymał w 1999 Srebrny Glob za opowiadanie Serce Mroku. Sześciokrotnie nagrodzony nagrodą im. Janusza A. Zajdla oraz jedenastokrotnie do niej nominowany. Został laureatem „Zajdla” za rok 2000 za opowiadanie Katedra, za rok 2001 za powieść Czarne oceany, za rok 2003 za powieść Inne pieśni, za rok 2004 za powieść Perfekcyjna niedoskonałość, za rok 2007 za powieść Lód oraz za rok 2010 za powieść Król Bólu. W lipcu 2008 r. Jacek Dukaj otrzymał nagrodę Sfinks w kategorii „Twórca Roku”
Trzykrotny laureat „Śląkfy” jako Twórca Roku (2000, 2007 i 2009 – wspólnie z Jakubem Jabłońskim).
Dukaj trzykrotnie otrzymał nominację do Paszportu Polityki. 27 września 2008 r. jury Fundacji im. Kościelskich ogłosiło, że Jacek Dukaj otrzymał za Lód Nagrodę Kościelskich. Fundacja chciała podkreślić uniwersalne wartości jego twórczości, sprawność językową i narracyjną oraz rozmach jego powieści. W 2009 r. Jacek Dukaj został polskim laureatem Europejskiej Nagrody Literackiej również za powieść Lód. W lutym 2011 r. uhonorowany został Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za tom opowiadań Król Bólu.
Film animowany Tomasza Bagińskiego Katedra na podstawie opowiadania Dukaja został w 2003 roku nominowany do Oscara. W przygotowaniu jest film Bagińskiego na podstawie kolejnego opowiadania Dukaja – Ruch generała. Oprócz pierwszego wydania Xavrasa Wyżryna, okładki wszystkich książek Dukaja są autorstwa Bagińskiego.
które Jacek Dukaj napisał wspólnie z użytkownikami portalu gadzetomania.pl
w ramach akcji Nieskończona Opowieść
przekładu
wydania
w: The Dedalus Book of Polish Fantasy
w: Auf der Strasse nach Oodnadatta
Justyna Kulik
w: La Cattedrale
w: Формула крови
w: A Polish Book of Monsters
w: Polská ruleta
Justyna Kulik
w: La Cattedrale
Justyna Kulik
w: La Cattedrale
w: Польские трупы
w: Lemistry
Opowiadanie Katedra było inspiracją dla Tomasza Bagińskiego do stworzenia krótkometrażowego filmu animowanego o tym samym tytule. Animacja ukazała się w 2002 roku, zdobyła nagrodę SIGGRAPH i była nominowana do Oscara. Rok później Bagiński zapowiedział adaptację Ruchu Generała, jednak projekt ten nie został zrealizowany.
Powieść Czarne oceany była inspiracją dla powstania filmu All Secrets z 2008 roku w reżyserii Tomasza Suskiego. Produkcja otrzymała Złotą KANewkę (nagrodę główną Festiwalu Kina Amatorskiego i Niezależnego KAN) oraz Nagrodę Polskiego Kina Niezależnego im. Jana Machulskiego (OFFskar) za najlepszy scenariusz.
Powieść Wroniec została dwukrotnie zaadaptowana na widowisko teatralne. Pierwszy raz sztukę na podstawie powieści wystawił Jerzy Bielunas w 2010 roku w Teatrze Kamienica, a rok później zrobił to Jan Peszek we Wrocławskim Teatrze Lalek.
Powieść Lód została przeniesiona na deski Teatru Provisorium przez Janusza Opryńskiego w 2013 roku.
Powieść Starość aksolotla była inspiracją dla powstania polsko-belgijskiego serialu Kierunek: Noc (ang. Into the Night), udostępnionego 1 maja 2020 roku na platformie Netflix. Twórcą produkcji jest Jason George, wszystkie odcinki wyreżyserowali Inti Calfat i Dirk Verheye, z kolei Jacek Dukaj wraz z Tomaszem Bagińskim piastowali stanowiska producentów wykonawczych.