Image by/from Federal Bureau of Investigation
Theodore John Kaczynski, znany jako Ted Kaczynski oraz Unabomber (ur. 22 maja 1942 w Chicago) – amerykański matematyk polskiego pochodzenia, terrorysta i anarchista. Przydomek Unabomber powstał z kryptonimu UNABOM (UNiversity and Airline BOMbings), który FBI nadała sprawie Theodore’a Kaczynskiego.
Pochodzi z rodziny o polskich korzeniach (Polakami byli jego dziadkowie). Ted od czasów młodości wykazywał ponadprzeciętne zdolności matematyczne. Charakteryzuje się bardzo wysokim IQ – jego iloraz inteligencji wynosi 170 w skali Stanforda-Bineta. W wieku 16 lat rozpoczął studia na Uniwersytecie Harvarda. Na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor obronił doktorat z matematyki. W czasie studiów Kaczynski był uczestnikiem poniżającego eksperymentu psychologicznego dotyczącego odporności na stres oraz dezintegracji osobowości prowadzonego przez psychologa Henry’ego Murraya. To doświadczenie mogło mieć wpływ na jego późniejsze antyspołeczne zachowania. W latach 1967–1969 jako matematyk pełnił funkcję docenta na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Wkrótce zrezygnował z tej posady i przez lata pozostawał bezrobotny, żyjąc samotnie odcięty od technologii w drewnianej chacie w stanie Montana.
Od 1978 do 1995 Kaczynski wysyłał listy bomby do różnych ludzi, przyjmując filozofię zbliżoną do anarchoprymitywizmu. Zamierzał walczyć w ten sposób ze złem wynikającym – w jego mniemaniu – z postępu technicznego. Swoje bomby wysyłał w starannie wykonanych przez siebie drewnianych pudełkach, oznakowanych literami „FC” (Freedom Club, czyli „klub wolności”). W ciągu prawie 18 lat od jego bomb zginęły trzy osoby, a dwadzieścia dziewięć zostało rannych.
Kaczynski działał bardzo ostrożnie, przez co był długo nieuchwytny. Stał się przedmiotem najdroższego, najdłuższego i najbardziej pracochłonnego w historii FBI śledztwa.
19 września 1995 dzienniki „The New York Times” i „The Washington Post” opublikowały manifest Kaczynskiego: zawierający 35 tysięcy słów esej filozoficzny dotyczący zagrożeń wynikających z postępu technicznego. W Polsce wydało go, pod tytułem Społeczeństwo przemysłowe i jego przyszłość anarchistyczne wydawnictwo „Inny Świat”. Zdaniem Kaczynskiego nowoczesna technika pozbawia człowieka wolności i prowadzi do problemów psychologicznych poprzez pozbawienie go „procesu władzy” – przez co rozumiał indywidualną odpowiedzialność za zaspokojenie podstawowych potrzeb (jedzenia, bezpieczeństwa). Unabomber omawiał też psychologię zwolennika poglądów lewicowych, którego jego zdaniem cechuje kompleks niższości i „naduspołecznienie”.
Do jego schwytania przyczynił się jego brat David, który w poglądach autora rozpoznał poglądy Teda, z którym od wielu lat nie utrzymywał kontaktu. Ted Kaczynski aresztowany został 3 kwietnia 1996, a w 1998 skazano go na karę dożywotniego więzienia. Przed atakami terrorystycznymi z 11 września 2001 Unabomber był symbolem terroryzmu w Stanach Zjednoczonych. Od 1997 przebywa w więzieniu ADX Florence w stanie Kolorado.